Woensdag 13 augustus : in en rond Arromanches

[SC] Vandaag geen fietstocht naar een verder doel, maar een dag in en rond Arromanches. Na een crêpe als ontbijt werken we wat aan ons blog en bezoeken dan het Musée du Débarquement, waar we een interessante uitleg krijgen over de kunstmatige haven (Mulberry) die na D-Day in Arromanches is gebouwd. 

Vervolgens besluiten we om toch nog eens de fiets te pakken, en gaan we 12 km op en neer naar Courseulles sur Mer, naar het Juno Centre, het Canadese D-Day museum. Het museum blijkt heel breed van opzet, en ook veel informatie te bevatten over Canada, een van de lievelingslanden van Pablo. 

Bij terugkomst in Arromanches nemen we een borrel en besluiten dan, na een grondige inspectie van de opties, om te gaan eten in het restaurant de la Marine: we worden enorm verwend met oesters/gepocheerd ei met zalm, kabeljauw/kip, chocola fondant/riz au lait. De calvados op het einde is inmiddels een traditie. 

Hiermee besluiten we de vakantie. Morgen gaan we eerst met de trein naar Parijs, en vandaar gaat Pablo met het vliegtuig naar Madrid, en ik met de Thalys terug naar Brussel. 

Het was een geweldige vakantie, die wat mij betreft met stip in de top twee van vakanties-met-Pablo komt (de Californische vakantie scoort ook nog steeds heel hoog). De combinatie van fietsen, dingen zien (landschappen, sites, musea), heerlijk eten/drinken, en mensen ontmoeten, is perfect. Bovenal is Pablo een heel gezellige reisgenoot, waarmee het echt fantastisch is om op vakantie te gaan. Ik hoop volgend jaar weer!  

Dinsdag 12 augustus : van Omaha Beach naar Arromanches-les-Bains

[SC]  De dag begint met het vervolg van de biljartcompetitie. In een bloedstollende finale wint Steven op het nippertje met 5-4 van Pablo. Het is duidelijk dat de twee spelers aan elkaar gewaagd zijn. 

Vervolgens gaan we eerst naar het Overlord museum, en dan naar het Amerikaanse kerkhof. 

[PFC]  Op de American Cemetry of Normandy, waar ruim 9.000 Amerikaanse soldaten liggen, worden we geraakt door een aspect van de oorlog dat we tot dat moment niet vaak hebben beleefd: het memorial richt zich met name op de individuele mensen die voor onze vrijheid zijn gestorven, in plaats van op de oorlog zelf. Hier wordt duidelijk gemaakt dat de jongens die daar stierven een leven hadden met hun eigen hobby's, moeders, vriendinnetjes, broers en zussen en zelfs boerderijen. Zij hadden ook dromen om naar de universiteit te gaan, een familie te stichten, vader te worden of profsporter te worden. De woorden die geschreven zijn in het memorial kan ik niet verbeteren:

"They gave their futures, to ensure ours".

In het memorial leren we over de levens van sommige soldaten, zoals Gene Sallers, een jongen van 19 jaar die de ster was van zijn Football- en basketball team, en die een beurs had gekregen om te gaan studeren aan de universiteit van Arkansas. Na zijn eerste studiejaar voelde hij dat hij moest gaan vechten, om andere mensen de kans te geven om ook te genieten van het leven. 

Hij was een van de eerste slachtoffers op D-Day. Hij sprong uit het vliegtuig met zijn parachute, maar werd neergeschoten voordat hij landde. 

Gene Sallers was maar een van de vele verhalen die we te horen kregen, allemaal even indrukwekkend, en allemaal zorgen ze ervoor dat het langzaam tot ons doordringt: ik ben niet anders dan zij. Mensen met normale levens en normale dromen gaven hun leven om ervoor te zorgen dat wij ook zulke dromen kunnen hebben, en dat is een cadeau dat we nooit zullen kunnen terugbetalen. 

Een ander, voor mij interessant verhaal, dat we hebben leren kennen is dat van de Niland broers. Dit waren 4 broers die allemaal naar de oorlog waren gegaan. Op 6 en 7 juni stierven twee broers in Normandië. De derde broer leek te zijn gestorven in Birma (hoewel hij later bleek gevangen te zijn gemaakt en uiteindelijk terugkeerde naar Amerika). Dit gebeurde allemaal in dezelfde week, en de Amerikaanse officieren die dit aan de moeder van de broers moesten vertellen, waren helemaal geschokt. Ze vertelden dit aan het hogere kommando om te zien wat er moest gebeuren. Er werd besloten dat de laatste broer, Frederic, moest worden gered, hoe dan ook, en teruggebracht naar zijn huis. Dit is de basis van de film Saving Private Ryan, een van mijn lievelingsfilms allertijden, die ook 5 Oscars kreeg. Nu weet ik dat het echt is. 

Het memorial is zeer goed gemaakt, en we verbazen ons erover dat dit memorial veel beter is qua stijl, ruimte en inhoud, dan het Overlord museum. Daar waren we namelijk in de ochtend geweest, en het leek een beetje te makkelijk, te simpel. Het was een collectie van veel auto's en tanks die waren gebruikt in de oorlog. Ook was er veel informatie over elk voertuig en hoe het gebruikt werd, maar voor ons was het niet genoeg. We verwachtten een meer diepgaande analyse van de operatie Overlord zelf. Hoe werd het gepland, wat waren de risico's, wat ging fout, wat ging anders dan verwacht, hoe werd de operatie veranderd, etc. 

Het enige aspect waar echt in detail over wordt verteld zijn de schijnoperaties in andere delen van de Atlantische kust om de Duitsers af te leiden. We krijgen te weten dat er in Noorwegen, Pas de Calais, Italië en Bretagne schijnoperatie's werden uitgevoerd, soms met opblaasbare rubber tanks en autos, allemaal om de Duitsers op het verkeerde pad te zetten wat betreft de exacte plaats waar de landingen zouden plaatsvinden. 

Deze super interessante dag eindigde met een bezoek aan de zeer imposante bunkers van Langues sur Mer. De kannonen daar staan er nog, maar werden nooit gebruikt. De kanonnen waren echter erg gevaarlijk voor de geallieerden. Ze waren namelijk de formidabele 150 mm Duitse anti-zeevaart kanonnen, met een range van 20 kilometer. 20 kilometer!! Gelukkig werden ze door het Britse Devonshire regiment onschadelijk gemaakt in de eerste dagen na D-Day, zodat geallieerde schepen gerust met personeel, voorraden en wapens over zee konden komen. 

[SC] In het Overlord museum koopt Pablo een potje voor zand, en later vult hij dat met zand op Omaha Beach. Zou dit hetzelfde zand zijn als dat wat er lag op D-Day? 

We fietsen naar Arromanches, om daar nog twee nachten te blijven. We slapen in hotel La Normandie, dat prima is gelegen. We nemen een drankje aan de boulevard met uitzicht op het strand, waar je nog steeds de resten kan zien van de kunstmatige haven die hier na D-Day gebouwd is. We spelen een spelletje Okiya en eten daarna mosselen met een crêpe toe. 

Omaha Beach-Arromanches

Afgelegde afstand : 19,70 km

Reistijd : 1h11

Gemiddelde snelheid : 16,6 km/uur

Maximum snelheid : 45 km/uur

Totaal afgelegde afstand : 577,92 km 

Maandag 11 augustus : van Bayeux naar Omaha Beach (Colleville sur Mer)

[SC] Een rustige, mooie en indrukwekkende dag. 

Het ontbijt wordt geserveerd in stijlkamers. Aan een tafeltje naast ons legt een Italiaanse moeder aan haar zoon uit wat er gebeurd is op 6 juni 1944. Ze spreekt Italiaans met veel Engelse woorden erin, het is grappig om te horen. 

We nemen een koffie, schrijven een stuk voor het blog, en gaan dan naar het museum voor het tapijt van Bayeux. Ik heb dit museum al een paar keer eerder gezien, en ik vond het weer even indrukwekkend. 

Het tapijt is een beeldverhaal over de slag bij Hastings in 1066; het is kort na die slag gemaakt, vermoedelijk in Engeland. Synopsis van het verhaal (ik zal proberen het zo kort mogelijk te doen, als voor een opera): de ouder wordende kinderloze koning Edward wil dat Willem, hertog van Normandië, zijn opvolger wordt op de Engelse troon. Hij vraagt zijn zwager Harold om dit aan Willem te zeggen. Harold maakt de oversteek naar Normandië, en zweert daar trouw aan Willem. Na de dood van Edward gaat Harold echter terug naar Engeland en gaat zelf op de troon zitten. Willem maakt dan de oversteek naar Engeland, verslaat en doodt Harold bij Hastings en wordt zo koning van Engeland. 

In het museum is er een goede expositie over het ontstaan van het tapijt en over de historische achtergrond (bijv. over de familiebanden tussen Edward, Willem en Harold). Er is ook een film die een stukje laat zien van het Gemenebest kerkhof van Bayeux, waar veel Engelse soldaten uit WW II liggen. Er is daar een inscriptie in het Latijn (NOS A GULIELMO VICTI VICTORIS PATRIAM LIBERAVIMUS) waarvan de vrije Engelse vertaling als volgt luidt: 'We, once conquered by William, have now set free the Conqueror’s native land.' Pablo en ik genieten enorm van deze verbanden tussen de oorlogen op onze fietstocht. 

Terug bij het hotel komen we Feddo tegen, onze beneden-buurman van de Herengracht in Amsterdam. Hoe klein kan de wereld zijn! Het bleek dat Feddo door onze reisplannen geïnspireerd was geraakt, en daarom ook besloten had deze kant op te gaan. We genieten van Feddo's enthousiaste verhalen over wat hij heeft gezien, en wat wij de komende dagen nog kunnen zien. 

Tegen vijven rijden we weg uit Bayeux richting Omaha Beach. We moeten maar een klein stukje fietsen vandaag, maar het is wel een heel mooi stuk in deze late middag zon. Rond zes uur komen we aan op onze plaats van bestemming, Omaha Beach. We hebben het gehaald!

[PFC] Deze hele reis hebben we Omaha Beach in gedachten gehad. Het was het eindpunt, de bestemming van de reis. Het was de conclusie, het doel. Ondanks het feit dat we er telkens dichterbij kwamen, leek het idee van de bestemming toch erg ver. 

Maar we waren er nu eenmaal wel. 

Omaha Beach, wat een symbolische plaats om te eindigen. Vanaf ons hotel, in Colleville sur Mer, fietsen we de laatste 800 meter naar het strand. Er is een monument dat uitkijkt over het strand. Het duidt aan dat het hier gebeurde. Hier eindigt onze reis, op de plaats waar het leven van 638 Amerikaanse soldaten ook tot een einde kwam. 

Maar waarom is Omaha Beach zo beroemd? Helaas komt het omdat dit het strand was waar  de landingsoperatie het slechtste werd uitgevoerd. Een slecht voorafgaand bombardement op de Duitse bunkers en effectief Duits vuur op de Amerikaanse soldaten en inkomende voorraadschepen maakten deze operatie de meest uitdagende van allen. De bommen die op de verstrekte posities van de Nazi's hadden moeten neerkomen, vielen 5 kilometer achter deze posities, waardoor de 4 bunkers met 30 posities voor mitrailleurs nog in prima staat waren bij de landing. 

Omaha Beach, hoewel het een strand is, ligt tegen een heuvel die een perfecte positie biedt om op het strand te vuren. De Duitsers hadden ook veel obstakels en mijnen geplaatst op het strand, wat het nog gevaarlijker maakte. Doe hierbij een keiharde regen, en het verschrikkelijke scenario is kompleet. Toch deden ze het. Toch wisten de Amerikanen zich door het vijandelijk vuur, de obstakels, de regen, de mijnen, en het prikkeldraad heen te wurmen om zo de heuvel omhoog te klimmen en de vijand te verslaan. Ik weet dat het een cliché is, maar ik heb hier geen twijfel aan dat het waar is: de Amerikanen wonnen uitsluitend door het vergieten van zweet en bloed. De totale Amerikaanse dodental in WW II komt op ruim 400.000 man. Wel iets om over na te denken. Om een betere indruk te krijgen van hoe het moet zijn geweest, raad ik aan een van mijn lievelingsfilms te kijken: Saving Private Ryan, van Steven Spielberg. 

[SC] Na het indrukwekkende bezoek aan Omaha Beach gaan we eten in het restaurant. Een erg sympathieke juffrouw serveert ons een hartige pannenkoek en een zoete crêpe. Daarna doen we een competitie biljarten, wie het eerst vijf gewonnen spelletjes heeft. Het is erg spannend; bij 4-3 in het voordeel van Pablo staken we de strijd, want Italiaanse gasten willen ook spelen. To be continued. 

Bayeux-Omaha Beach (Colleville sur Mer)

Afgelegde afstand : 19,83 km

Reistijd : 1h19

Gemiddelde snelheid : 15 km/uur

Maximum snelheid : 41 km/uur

Totaal afgelegde afstand : 558,22 km 

Zondag 10 augustus : van Cabourg naar Bayeux

[SC] The longest cycling day. 

Het ontbijt in Argentine is simpel - een croissant en een kop koffie - maar dat doet niets af aan de grootsheid van dit hotel. Wel vervelend is dat de dochter van de eigenaar erop staat dat we om 11h00 het hotel verlaten, terwijl het buiten behoorlijk miezert. 

De voorband van Pablo is leeg. We maken hem vrij, controleren hem twee keer onder water, maar kunnen geen lek vinden. Dan pompen we hem maar weer op en gaan op weg. We dragen geen fietskleding, want mijn zoon heeft gisterenavond het geniale idee gehad om al zijn fietskleren tegelijk te wassen, en niets is nog droog; hij draagt dus zijn normale kleding, en uit solidariteit draag ik die ook. 

Het weer is niet best, van een beetje regen wordt het veel regen. We trekken beide onze regenkleding aan: die hebben we dus niet voor niets meegenomen. Pablo heeft niet veel energie, het fietsen gaat vrij langzaam. De stop bij de bunkers van Merville komt daarom op een goed moment. 

[PFC]  Op de kust van Normandië, niet ver van Cabourg, zien we borden van de 'Batterie van Merville'. Dit is de eerste keer dat we iets tegenkomen dat te maken heeft met WW II. Omdat het behoorlijk aan het regenen is en we graag een pauze nemen, besluiten we er naartoe te gaan. Het blijkt een uitstekende beslissing te zijn. 

De Batterie van Merville is vrijwel intact. Het was een van de vele Duitse bunkers aan de kust van Frankrijk. De bunker kijkt uit over de zee en ligt op een zeer strategische positie om geallieerde boten uit te schakelen. Deze versterkte stelling was een cruciaal objectief van de geallieerden op D-Day omdat, als de stelling niet onschadelijk zou worden gemaakt, alle inkomende boten een groot risico zouden lopen. 

In de stelling waren 130 Nazi's klaar voor een mogelijke aanval. In de nacht van 5 juni 1944 werd de 6th Airborne Division uit vliegtuigen gedropt om deze stelling te neutraliseren. Het was een bijna onmogelijke operatie. Van de 700 parachutisten die uit Engeland vertrokken waren er uiteindelijk maar 150 beschikbaar voor de aanval. De andere waren neergeschoten toen zij aan hun parachute omlaag kwamen zeilen, of zij stortten dood neer in het vliegtuig waarin ze vlogen, wanneer het door het Duitse afweergeschut geraakt was. 

Een andere, onverwachte, hindernis waren de door de Duitsers onder water gezette velden. Op orders van veldmaarschalk Rommel waren de sluizen open gezet, en met verschrikkelijke gevolgen; tientallen parachutisten verdronken in het water omdat ze niet konden opstaan met hun 40 kilo materiaal. 

Toch deed luitenant Colonel Otmay het onmogelijke: met zijn mannen wist hij de hele stelling van Merville onschadelijk te maken (hij doodde de Duitse bemanning of maakte hen krijgsgevangen, en hij neutraliseerde de kanonnen). Dit ging wel ten koste van de helft van zijn mannen. Toen dit eenmaal was gelukt, konden de geallieerde schepen op de Normandische kust landen. Wat een heldenactie. In de woorden van een informatiebord over de operatie: "They didn't know it was impossible, so they did it".

[SC] Na Merville wilden we weer op weg gaan, maar de band van Pablo was weer wat leeg geworden. We besloten daarom om de hele binnenband te verwisselen. Gelukkig was het inmiddels droog en kon de regenkleding uit. Ik leende Pablo mijn tweede fietsbroek, zodat we beide weer in fietskleding konden fietsen. Langzaam ging het naar Ranville, het eerste dorp dat in de nacht van 5 juni 1944 door de Engelsen was bevrijd. 

[PFC] Zo kwamen we aan bij de Brug over de Orne die sinds D-Day voor altijd zou worden gekend als de 'Pegasus brug'. Zonder twijfel was dit de meest succesvolle operatie op D-Day. Net als het neutraliseren van de Merville stelling was dit doel de verantwoordelijkheid van de Zesde Airborne divisie. 

In tegenstelling tot de operatie van Merville, verliep deze actie erg goed, zelfs beter dan verwacht. Voor deze operatie werden er gliders gebruikt, dat zijn houten zweefvliegtuigen (dus zonder motoren) die worden getrokken door een normaal vliegtuig en dan, op een paar mijl van het doel, worden los gelaten om zelf door te glijden en in stilte te landen. Hoewel deze vliegtuigen erg breekbaar zijn en niet twee maal kunnen worden gebruikt, zijn ze zeer 'discreet' en dus het perfecte 'sluiptransport' voor een verrassingsaanval.  

Midden in de nacht kwamen de gliders aan bij de brug, en zoals een piloot later verheugd vertelde, was het gevoel van stilte nooit beter geweest. Er werd niet geschoten en maar één man verloor zijn leven. De brug kon zo ongeschonden worden ingenomen. Over deze essentiële brug konden nu alle jeeps, tanks, vrachtwagens en kanonnen van de geallieerden worden getransporteerd. In het Pegasus Memorial Museum wordt dit in detail uitgelegd met kaarten, materiaal, en zelfs met een korte film met een introductie van Charles, de Prins van Wales, over het belang van deze operatie voor de bevrijding van Frankrijk. Het uitstekende Engels van de Prins en, überhaupt, hem horen spreken, geeft het filmpje een opmerkelijke autoriteit en charme. 

[SC] Na het bezoek aan het museum drinken we iets bij cafe Gondrée, en realiseren ons dan dat het niet twee of drie uur is, zoals we dachten, maar al bijna zes uur! En we moeten nog helemaal naar Bayeux! Ik spoor Pablo aan om deze laatste fietsdag zijn beste beentje voor te zetten, zodat we vlot naar Bayeux kunnen fietsen, maar dit is niet Pablo's beste fietsdag: met horten en stoten gaan we zeer langzaam vooruit. De tegenwind helpt ook niet, en tot overmaat van ramp rijd ik voor de eerste keer deze vakantie fout, waardoor we 5 km moeten omrijden. 

En toch, met 10 km kom je ook vooruit. Ik vind het zelf allemaal best, want Pablo was een week lang een geweldige fietser, en ik heb nu ruim de tijd om te genieten van het Normandische landschap dat schittert in de avondzon. Het hotel belt ongerust op waar we blijven, maar ik kan ze garanderen dat we er voor 22h zijn. En dat klopt: om 21h55 draaien we het pleintje voor het zeer charmante hotel Argouges op. Na een douche kunnen we bij de brasserie om de hoek nog terecht voor een heerlijke driegangen maaltijd met foie gras au calvados/kreeft, kabeljauw/fish and chips, en tarte tatin/crumble. Een heerlijke 12 jaar oude calvados besluit deze 'longest' day. 

Cabourg-Bayeux

Afgelegde afstand : 58,33 km

Reistijd : 4:26

Gemiddelde snelheid : 13,10 km/uur

Maximum snelheid : 37,50 km/uur

Totaal afgelegde afstand : 538,39 km